Ταξιδεύοντας στο παρελθόν   Κάλαντα: H ιστορία πίσω από το έθιμο Ο Σεφέρης είπε ότι «Σβήνοντας ένα κομμάτι από το παρελθόν, είναι σαν να σβήνεις και ένα αντίστοιχο από το μέλλον». Τα έθιμα και οι παραδόσεις της Ρούμελης, όπως και κάθε περιοχής της χώρας μας , έχουν τις ρίζες τους βαθιά στον χρόνο. Τις ημέρες των Χριστουγέννων, η σκέψη, ιδιαίτερα των μεγαλύτερων, γυρίζει πίσω στον χρόνο, όπως ακούμε από τις διηγήσεις των παππούδων μας. Οι μεγαλύτεροι διατηρούν μια σχέση οικειότητας με το πολιτισμικό τους παρελθόν και αναζητούν τρόπους να το ενσωματώσουν στην καθημερινότητα τη δική τους και των παιδιών τους. Το κάλαντα στη Ρούμελη αποτελούσαν βασική δραστηριότητα των παιδιών κατά τις μέρες των γιορτών. Έλεγαν κάλαντα τα Χριστούγεννα, την Πρωτοχρονιά και τα Θεοφάνια. Κρατώντας τρίγωνα, φλογέρες και τουμπελέκια, πέρναγαν από τα σπίτια μεταφέροντας τις ευχές για το χαρμόσυνο μήνυμα της γέννησης του Χριστού. Συνήθως, οι νοικοκυρές φίλευαν τα παιδιά με γλυκά, καρύδια, κάστανα, αμύγδαλα, μήλα και σπανιότερα έδιναν χρήματα. Ακόμη και σήμερα, όμως, σε πολλές περιοχές, κάποιοι συνεχίζουμε να ακολουθούμε την παράδοση λέγοντας σε παρέες τα κάλαντα και να τη μεταφέρουμε στις επόμενες γενεές, ως μία πολύτιμη κληρονομιά!!! Τα κάλαντα έχουν τη βάση τους σε παλιά λαϊκά τραγούδια. Πρόκειται για τραγούδια με ευχές για τον νοικοκύρη και τα άλλα μέλη της οικογένειας. Τα κάλαντα αποτελούν πράξη τελετουργική η οποία, σύμφωνα με τη λαϊκή αντίληψη, έχει ως στόχο την ευημερία. Στα παλιά χρόνια τα παιδιά τραγουδούσαν τα κάλαντα το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς και των Φώτων, κρατώντας φαναράκια αναμμένα. Κάποια έπαιζαν φλογέρα ή φυσαρμόνικα και άλλα τραγουδούσαν, ως χορωδία, τα κάλαντα. Κάλαντα ή κόλιεντα ή κόλιαντα ή κόλιντα Χριστούγεννα. Έτσι λέγονται τα τραγούδια που έχουν ως στόχο να μεταφέρουν κάποιο μήνυμα. Φιλοδώρημα ή “καλοχερίδια” Τα κάλαντα είναι τραγούδια με στίχους που από τη μια υπενθυμίζουν, αναγγέλλουν, τονίζουν την έλευση είτε κάποιας χαρμόσυνης γιορτής (όπως τη γέννηση του Χριστού) είτε κάποιου θλιβερού γεγονότος (Μεγάλη Εβδομάδα, Σταύρωση του Χριστού). Από την άλλη εκφράζουν ευχές σε φίλο, γείτονα ή άρχοντα και γενικά σε κάθε νοικοκύρη που επισκέπτονται ή συναντούν οι καλαντάρηδες. Το κίνητρο για κείνους που λένε τα κάλαντα είναι να αποκομίσουν είτε το φιλοδώρημα, είτε τα “καλοχερίδια” όπως τα λένε στην Κρήτη, δηλαδή τα πάσης φύσεως γλυκά ή ακόμη και αγαθά, όπως αυγά, στάρι και λάδι. Για να συγκινήσουν το νοικοκύρη και να δώσει μεγάλα φιλοδωρήματα, οι καλαντάρηδες λένε και πάρα πολλά παινέματα, χαρακτηρισμούς τόσο για τον ίδιο όσο και για τα άλλα μέλη της οικογένειάς του. Συνήθως οι στίχοι είναι ποταμός από εικόνες εκπληκτικής ομορφιάς. Τα τραγούδια αυτά έχουν εντελώς δικά τους βασικά χαρακτηριστικά. Δεν είναι τραγούδια φτιαγμένα από λόγιους ή ποιητές, αλλά από το λαό. Και, μολονότι φτιαγμένα από απλούς ανθρώπους, πολλές φορές οι στίχοι τους είναι τόσο ποιητικοί ώστε συναγωνίζονται ακόμα και τους πιο φροντισμένους στίχους ποιημάτων, φανερώνοντας την ποιητική ψυχή του λαού μας: “Γραμματικός και λειτουργός και ψάλτης κι αναγνώστης έχει τον ουρανό χαρτί, τη θάλασσα μελάνι και το μικρό το δάχτυλο κοντύλι για να γράφει”. Αλλά και: “Ώσπου να πας κι ώσπου να ‘ρθεις κι οπίσω να γυρίσεις οι στράτες ρόδα γιόμισαν, τα μονοπάτια μόσχο”. Οι στίχοι αυτοί είναι από κάλαντα της Καστοριάς και συναγωνίζονται σε ποιητικότητα, ζωντάνια και ομορφιά ακόμα και στίχους μεγάλων ποιητών. Τα κάλαντα κατ’ αρχήν διηγούνται το ιστορικό της γιορτής που ξημερώνει. Έτσι, τα χριστουγεννιάτικα κάλαντα εξιστορούν στην αρχή τους τη γέννηση του Χριστού: “Τα συχαρίκια μας, κυρά φάσκιωσεν η Παναγιά έκανε Χριστόν Υιόν γεννήθηκε, βαφτίστηκε στους ουρανούς πετάχτηκε.” (Από τα μαυροβινά κάλαντα των Χριστουγέννων) Έχουν, όμως, και επαινετικό χαρακτήρα. Υπάρχει έντονος στα χριστουγεννιάτικα κάλαντα της πόλης της Καστοριάς, που λέγονται την παραμονή της Πρωτοχρονιάς: “Αφέντης μας είναι καλός στον κόσμο ξακουσμένος”… “ένα μικρό μικρούτσικο σπυρί μαργαριτάρι”. “Εδώ έχουν κόρη όμορφη, πανέργου θυγατέρα” Τα κάλαντα περιέχουν πάντοτε και ευχές: “Ας είν’ πολλά τα έτη του καλά κι ευτυχισμένα”, αλλά και “Καλέ Παναγιώτατε, Χρυσέ μας Ποιμενάρχα καλές γιορτές καλή χρονιά καλέ μας Ιεράρχα πολλά τα έτη Δέσποτα να είναι ευτυχισμένα μαζί να τα περάσουμε καλά κι αγαπημένα”, όπως εύχονται οι Καστοριανοί στον εκάστοτε Μητροπολίτη τους. Βεβαίως υπάρχει και το ζήτημα της αμοιβής. Μόνο που η αμοιβή δεν ήταν ο κύριος σκοπός των καλαντιστών. Ο κύριος σκοπός τους ήταν πάντοτε η παρέα, η συνεύρεση με την παρέα. Γι’ αυτό δεν εισέπρατταν ξεχωριστά τα φιλοδωρήματά τους. Στην αρχή δεν ήταν χρήματα αλλά ψωμάκια, κάστανα, καρύδια, μήλα, κυδώνια, κρασί, λουκάνικα και ό,τι άλλο χρειάζεται για το ομαδικό φαγοπότι και το τσιμπούσι που ακολουθούσε. Αυτή ήταν η μεγαλύτερη χαρά των καλαντιστών, τα κοινά γλέντια, η κοινή διασκέδαση της παρέας. Οι ιδανικοί καλαντιστές είναι τα παιδιά. “Τα παιδιά, που ολοκάθαρα και φροντισμένα ξεκινούν το πρωί με το χειμωνιάτικο κρύο, παρατώντας το χουζούρι των σχολικών διακοπών τους, και φτάνουν ως την πόρτα μας για να τα “πουν”, ας είναι καλόδεχτα και καλοπληρωμένα…” (https://www.news247.gr/history/mixani-tou-xronou-kalanta-i-istoria-piso-apo-to-ethimo/)       Μαθητής/τρια: ΜΑΡΙΟΣ - ΙΩΑΝΝΗΣ Δ. Τάξη: ΣΤ' ΤΑΞΗ Σχολικό έτος: 2024 - 2025     Δείτε περισσότερα...

'Εθιμα του τόπου μου  Xριστουγεννιάτικο καράβι & στεφάνι Χριστουγεννιάτικο Καράβι Το καράβι συμβολίζει την καινούργια πλεύση του ανθρώπου στη ζωή, μετά τη γέννηση του Χριστού. Έθιμο που υποχώρησε με το χρόνο, μπροστά σε αυτό του δέντρου, αλλά κανένας δεν δείχνει να το έχει ξεχάσει. Το ελληνικό καραβάκι αποτελεί παράδοση των παλαιών εποχών της χώρας μας, που τα παιδιά με αγάπη, χαρά και δημιουργικό νου κατασκεύαζαν τα παιχνίδια τους. Αποτελούσε, όμως, και ένα είδος τιμής και καλωσορίσματος στους ναυτικούς, που επέστρεφαν από τα ταξίδια τους. Πριν από 50 χρόνια, δηλαδή έως και την πρώτη μεταπολεμική δεκαετία, συναντούσαμε το καραβάκι σε πολλά ελληνικά σπίτια και στα χέρια των παιδιών που έλεγαν τα κάλαντα. Σήμερα, η παράδοση αυτή τείνει να εξαφανιστεί, μιας και έχει αντικατασταθεί από το ξενόφερτο έλατο. Συνυφασμένο με αποχωρισμούς και δυσάρεστες αναμνήσεις, αλλά και ως τάμα των ναυτικών σε στιγμές κινδύνου στη θάλασσα, το καράβι δεν θα μπορούσε να συμβολίσει οικογενειακές συνεστιάσεις θαλπωρής, με παρόντα όλα τα μέλη, ή να τονώσει το οικογενειακό αίσθημα. Για το λόγο αυτό, το καράβι σπάνια αποτέλεσε στοιχείο διακόσμησης των ελληνικών σπιτιών τα Χριστούγεννα. Εντούτοις, στις αρχές της δεκαετίας του 1970, συζητήθηκε έντονα στη χώρα μας το ζήτημα κατάργησης του χριστουγεννιάτικου δέντρου και αντικατάστασής του από το καράβι, δεδομένου ότι αυτό συνδύαζε την παράδοση με την οικολογική συνείδηση. Πρέπει να σημειώσουμε ότι το Χριστουγεννιάτικο δέντρο εκτόπισε το παραδοσιακό καραβάκι που στόλιζαν οι Έλληνες τις ημέρες των Χριστουγέννων. Σε ορισμένες περιοχές (κυρίως στα νησιά) εξακολουθούν να στολίζουν «καραβάκια», ενώ τα τελευταία χρόνια γίνεται μια αξιέπαινη προσπάθεια ορισμένων Δήμων της χώρας, να επαναφέρουν το έθιμο στην αρχική του μορφή, στολίζοντας στις πλατείες τους καραβάκια αντί για έλατα. Χριστουγεννιάτικο στεφάνι Οι ρίζες του χάνονται στους αιώνες, από τις παγανιστικές παραδόσεις μέχρι τους Χριστιανικούς συμβολισμούς, φέρνοντας έναν μοναδικό συνδυασμό παράδοσης και σύγχρονης αισθητικής. Το κυκλικό σχήμα του στεφανιού θυμίζει την αιώνια ζωή και τον αδιάκοπο κύκλο της φύσης. Κατασκευάζεται από δέντρα ή φυτά όπως το πουρνάρι, την κισσό ή το έλατο, που αντέχουν τον χειμώνα και κουβαλούν το μήνυμα της αναγέννησης και της αιωνιότητας. Η παράδοση του Χριστουγεννιάτικου στεφανιού ξεπερνά τις θρησκευτικές ρίζες. Από την εποχή του Yule και τους Δρυίδες έως τους Χριστιανούς, το στεφάνι συνδυάζει στοιχεία όπως η αγάπη, η νίκη και η αναγέννηση. Σήμερα, πέρα από τη συμβολική του αξία, αποτελεί ένα κεντρικό στοιχείο στη Χριστουγεννιάτικη διακόσμηση, ενώ προσφέρεται σε μια ποικιλία σχεδίων και στυλ. Το στεφάνι δεν είναι απλώς διακόσμηση. Είναι το μήνυμα της φιλοξενίας, η ευχή για ευτυχία και το σύμβολο της αιώνιας ζωής.       Μαθητής/τρια: ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ - ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ Τ. Τάξη: ΣΤ' ΤΑΞΗ Σχολικό έτος: 2024 - 2025    Δείτε περισσότερα...

Παράξενα και ωραία!!!   Δέκα Παράξενα Χριστουγεννιάτικα Έθιμα από όλο τον κόσμο 1) Η παραδοσιακή αράχνη της Ουκρανίας Στην Ουκρανία υπάρχει ένας μύθος μιας γυναίκας που ήταν τόσο φτωχή που δεν μπορούσε να αγοράσει στολίδια για το δέντρο της. Όμως, ένα πρωί ξύπνησε και βρήκε όλο το δέντρο «στολισμένο» από τους ιστούς μιας αράχνης. Από τότε στην Ουκρανία για να την τιμήσουν, βάζουν στο δέντρο τους κάποιο στολίδι αράχνης ή ιστού. 2) Το έθιμο των Αλκίδων στην Γροιλανδία Οι Αλκίδες είναι ένα είδος πτηνού, τα οποία οι ντόπιοι 7 μήνες πριν τις γιορτές θάβουν ως έθιμο. Αφού τα ξεθάψουν, τα ψήνουν και τα τρώνε την ημέρα των Χριστουγέννων. 3) Ο Κράμπους της Αυστρίας Ο Κράμπους του Άγιου Νικόλα της Αυστρίας είναι ο φόβος και ο τρόμος των παιδιών την εποχή των γιορτών. Για τους ντόπιους, είναι ένα δαίμονας που υποτίθεται τρώει όσα παιδιά ήταν κακά εκείνη την χρονιά. Είναι περίπου το αντίθετο από τον Άγιο Βασίλη. Δεν είναι λίγοι οι άνθρωποι, λοιπόν, που τις γιορτές ντύνονται Κράμπους και τρομάζουν τα παιδάκια τους δρόμους της Αυστρίας. 4) Τα «γλυπτά» ραπανάκια του Μεξικού Την περίοδο των Χριστουγέννων πολλοί κάτοικοι της περιοχής Οαχάκα του Μεξικό, μαζεύονται στην κεντρική πλατεία για να δούν μια έκθεση από σκαλισμένα ραπανάκια. Τα ραπανάκια είναι γλυπτά διαφόρων χαρακτήρων, συμπεριλαμβανομένων των μάγων, του Χριστού, της Παναγίας, του Ιωσήφ. 5) Οι προβλέψεις γάμου της Τσεχίας Οι γυναίκες της Τσεχίας κάνουν κάτι σαν τελετουργικό για να προβλέψουν αν την επόμενη χρονιά θα παντρευτούν. Οι γυναίκες στέκονται με την πλάτη στην εξώπορτα και πετούν ένα παπούτσι από τον ώμο τους στην πόρτα. Αν το παπούτσι πετύχει την πόρτα με το μπροστά μέρος του σημαίνει πως η επόμενη χρονιά είναι μάλλον η τυχερή τους. 6) Οι Μάγισσες της Νορβηγίας Στην Νορβηγία, οι ντόπιοι θεωρούν πως την Παραμονή Χριστουγέννων έρχονται στα σπίτια τους κακά πνεύματα και μάγισσες. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, εκείνο το βράδυ κρύβουν όλες τις σκούπες ή τις απομακρύνουν από τα σπίτια τους. 7) Οι διακοσμήσεις με Πίκλες της Αμερικής Η παράδοση ξεκίνησε την εποχή του Αμερικάνικου Εμφυλίου πολέμου, όταν ένας αιχμάλωτος στρατιωτικός πείναγε την Παραμονή Χριστουγέννων και ζήτησε από τον φρουρό να του φέρει κάτι να φάει. Εκείνο, του έφερε μερικές πίκλες. Μόλις αποφυλακίστηκε ο στρατιωτικός, αποκάλυψε πως επιβίωσε γιατί έκρυβε πίκρες ανάμεσα στα κλαδιά του Χριστουγεννιάτικου δέντρου της φυλακής. Από τότε, αρκετοί Αμερικανοί προσθέτουν στο δέντρο τους μερικά στολίδια πίκλας για να τιμήσουν τον στρατιώτη. 8) Το «Βρες το αμύγδαλο» της Ελβετίας Στην Ελβετία εκτός από σοκολάτες τα Χριστούγεννα, οι γυναίκες συνηθίζουν να φτιάχνουν ένα είδος γλυκού από ρύζι –κάτι σαν ρυζόγαλο- και σε ένα από αυτά να βάζουν μέσα ένα αμύγδαλο. Όποια τυχερή το βρει, η επόμενη χρονιά θα της επιφυλάσσει όχι μόνο αγάπη αλλά και γάμο. 9) Τα πατίνια της Βενεζουέλας Στη Βενεζουέλα οι πιστοί συνηθίζουν μια βδομάδα πριν τα Χριστούγεννα να πηγαίνουν στην εκκλησία για μια τελετή που ονομάζεται Misa de Aguinaldo (πολύ πρωινή λειτουργία). Στην πρωτεύουσα, το Καράκας, οι πιστοί έχουν ως έθιμο να πηγαίνουν εκείνες τις μέρες στην εκκλησία με πατίνια (rollers). Μάλιστα, πολλοί δρόμοι εκείνες τις μέρες παραμένουν κλειστοί μέχρι τις 8:00 το πρωί, ώστε οι πολίτες να φτάνουν ασφαλείς. 10) Οι 13 Yule Lads της Ισλανδίας Η Ισλανδία γιορτάζει με 13 διαφορετικούς “Άι Βασίληδες”. Οι Yule Lads, όπως αποκαλούνται, είναι μικροσκοπικοί καλικάντζαροι που επισκέπτονται τα σπίτια, αφήνοντας δώρα ή τιμωρώντας τα άτακτα παιδιά με… πατάτες. Μπορεί μερικά έθιμανα είναι περίεργα και η αλήθεια είναι πως εμείς δεν θα τα δοκιμάζαμε. Ωστόσο, τα εθίμα, μας ενώνουν. Κάνουν τις οικογένειες να έρχονται πιο κοντά και κάθε χρόνο να ανυπομονούν να ξανακάνουν αυτά τα περίεργα έθιμα. Το ίδιο πρέπει να κάνουμε και εμείς. Να είμαστε κοντά στους αγαπημένους μας ανθρώπους, ακόμη και για τον πιο περίεργο λόγο φέτος τα Χριστούγεννα.       Μαθητής/τρια: ΓΕΩΡΓΙΟΣ Δ. Τάξη: ΣΤ' ΤΑΞΗ Σχολικό έτος: 2024 - 2025    Δείτε περισσότερα...

Oμορφιές της Ελλάδος   To Χριστουγεννιάτικο Πάρκο της Ονειρούπολης στη Δράμα Η Ονειρούπολη Δράμας για φέτος προσφέρει ένα εξαιρετικά πλούσιο και ποικιλόμορφο πρόγραμμα εκδηλώσεων, γεμάτο μαγεία για όλους τους επισκέπτες, μικρούς και μεγάλους. Από τις 4 Δεκεμβρίου έως τις 6 Ιανουαρίου, η πόλη της Δράμας μεταμορφώνεται σε ένα γιορτινό παραμύθι, με την κεντρική πλατεία και τον Δημοτικό Κήπο να γεμίζουν από τη μαγεία των Χριστουγέννων. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει περισσότερες από 150 εκδηλώσεις, με συμμετοχή 39 τοπικών συλλόγων και 31 εκτός Δράμας. Στην Ονειρούπολη, οι επισκέπτες μπορούν να απολαύσουν 15 χορωδίες, 9 μουσικά συγκροτήματα, παραστάσεις Καραγκιόζη, θεατρικές παραστάσεις, καθώς και χορούς από διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Στην κεντρική σκηνή, θα παρουσιαστούν παραστάσεις παραδοσιακών και σύγχρονων χορών, ενώ το πρόγραμμα περιλαμβάνει και πολλές μουσικές εκδηλώσεις με χριστουγεννιάτικες μελωδίες από τοπικές φιλαρμονικές και χορωδίες Το χωριό του Άη Βασίλη αποτελεί τον κεντρικό πυρήνα της Ονειρούπολης, με υπαίθρια γλυπτά, στολισμένα δέντρα και παραμυθένια σκηνικά. Επιπλέον, οι επισκέπτες μπορούν να συμμετάσχουν σε δραστηριότητες όπως εργαστήρια κατασκευών, παιχνίδια και τουρνουά, ενώ οι μικροί φίλοι θα ενθουσιαστούν με τις παραστάσεις και τα διαδραστικά παιχνίδια Οι παράλληλες εκδηλώσεις περιλαμβάνουν εκθέσεις τέχνης, γλυπτικής, φωτογραφίας, καθώς και αθλητικά τουρνουά όπως μπάσκετ και ποδόσφαιρο. Το πρόγραμμα είναι γεμάτο από δραστηριότητες για όλες τις ηλικίες, με σκοπό να προσφέρει μια μοναδική εορταστική εμπειρία σε κάθε επισκέπτη. Μπορεί η Ονειρούπολη να είναι το τέλειο μέρος για τα παιδιά ωστόσο και οι μεγάλοι μπορούν να απολαύσουν στιγμές χαλάρωσης στην πόλη. Από το να βολτάρουν στην παλιά συνοικία με τα τείχη και τα παλιά αρχοντικά, να καθίσουν στο cafe-bar Ducktail του ξενοδοχείου Ύδραμα στο πάρκο της Αγίας Βαρβάρας για να απολαύσουν ένα ζεστό καφέ, να δοκιμάσουν ντόπιες και μη συνταγές στο Φιλέτο, ένα new age εστιατόριο στην ανατολική πλευρά του πάρκου με θέα τη λίμνη ή στο εστιατόριο Καρβουνιάρης στο σταθμό των τρένων για κρεατοφαγία ή για ένα κοκτέιλ με θέα τις σιδηροδρομικές γραμμές. Στην οδό Μ.Αγαθαγγέλου και στα γύρω στενά κρύβονται επίσης όμορφα bar για ένα ποτό με ωραίες μουσικές και ζωντανή ατμόσφαιρα. Αν σας αρέσουν τα κρασιά τότε μπορείτε να κάνετε οινογευσίες σε κάποια από τα καλύτερα κρασιά της χώρας καθώς έξω από την πόλη υπάρχουν εννιά οινοποιεία στην πλειοψηφία τους επισκέψιμα- πάντα κατόπιν ραντεβού- όπου μπορείτε να τα δοκιμάσετε όπως για παράδειγμα το Domaine Costa Lazaridi, το Chateau Nico Lazaridi, το Κτήμα Παυλίδη, το Oenops, το Οινογένεσις κ.α.       Μαθητής/τρια: ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ Κ. Τάξη: ΣΤ' ΤΑΞΗ Σχολικό έτος: 2024 - 2025     Δείτε περισσότερα...